O profesor San José Prisco defende “unha Igrexa sinodal na que todos contamos, todos estamos chamados a participar, todos somos necesarios"

No marco das Xornadas Sacerdotais que se están levando a cabo nas tres Vigairías territoriais da Arquidiocese de Santiago de Compostela, o profesor D. José San José Prisco, decano da Facultade de Dereito Canónico da Universidade Pontificia de Salamanca e perito na Asemblea Sinodal sobre a Sinodalidad, impartiu esta tarde unha conferencia maxistral sobre a importancia do Sínodo e a necesidade da participación activa de todo o pobo de Dios na etapa actual de implementación: “O futuro da Igrexa tras o Sínodo da Sinodalidad”.

O acto que tivo lugar no salón de actos do Instituto Teolóxico Compostelán, ás 19:00hs, contou coa presenza do arcebispo de Santiago, Mons. Francisco Prieto Fernández.

San José abordou as conclusións do Sínodo, que finalizou o 26 de outubro de 2024 no Vaticano despois de tres anos de intenso traballo e reflexión que mobilizou a todo o Pobo de Deus nun proceso de escoita e discernimento. Este experto resaltou como este Sínodo marca o inicio dunha nova etapa para a Igrexa. De agora en diante, cada comunidade eclesial debe continuar un proceso de consulta e discernimento para avanzar cara a unha Igrexa máis unida e participativa.

O profesor Prisco comezou a súa disertación cunha profunda reflexión sobre a evolución do “Sínodo” desde a súa instauración polo Papa Paulo VI ata a actualidade. Describiu como o Papa Francisco, a través da Constitución Apostólica «Episcopalis communio», transformou o Sínodo, converténdoo nun proceso dinámico de tres fases:Consulta ao pobo de Deus: Nesta fase inicial, búscase escoitar as voces de todos os fieis, recollendo as súas inquietudes, propostas e experiencias. Prisco analizou as dificultades atopadas nas primeiras consultas, particularmente no Sínodo sobre a Familia. Sinalou como os cuestionarios, en ocasións extensos e complexos, xunto coa inclusión de preguntas abertas, dificultaron a participación e a análise das respostas.

Asemblea de bispos:

A segunda fase consiste na reunión dos bispos, quen dialoga e disciernen á luz do Evanxeo e o Maxisterio da Igrexa. O profesor Prisco describiu a dinámica da Asemblea: Neste proceso, os participantes comparten as súas reflexións e escoitan atentamente aos demais, buscando puntos de converxencia e diverxencia. Prisco tamén subliñou a importancia da inclusión de membros non bispos, como laicos, relixiosos e presbíteros, como un reflexo da diversidade e riqueza do pobo de Dios.

Implementación ou recepción nas Igrexas locais: “O Sínodo non só non terminou, senón que acaba de empezar”, afirmou Prisco. E engadiu: “As dúas fases anteriores involucráronnos parcialmente, pero agora estamos involucrados totalmente.

Abordando os desafíos do mundo actual

O profesor Prisco explicou que para abordar cuestións complexas coa profundidade que merecen, o Papa Francisco creou dez grupos de estudo. Estes grupos, integrados por expertos de diversas disciplinas e procedencias, teñen a misión de analizar temas cruciais para a Igrexa no século XXI:

As igrexas orientais: explicou como se busca dar resposta á situación das igrexas orientais, que enfrontan desafíos como a pobreza, a persecución e a emigración, poñendo en risco a súa supervivencia.

A escoita do berro dos pobres: afondou na importancia da opción preferente polos pobres, non só como obxecto de caridade, senón como suxeitos activos na misión de la Iglesia. A misión na contorna dixital: analizou o papel de la Iglesia no mundo dixital, buscando novas formas de evangelización nunha contorna que, para as novas xeracións, é tan real como a vida mesma.

A formación nos seminarios: reflexionou como se busca adaptar a formación dos futuros sacerdotes á realidade dunha Igrexa sinodal, incorporando os principios de comuñón, participación e corresponsabilidade.

As formas ministeriais específicas: explorou a necesidade de desenvolver novos ministerios que respondan as necesidades concretas das comunidades locais.

A relación entre bispos e vida consagrada: explicou como se busca actualizar o documento Mutuae Relationes, que regula a relación entre bispos e relixiosos, fomentando a colaboración e a corresponsabilidade na misión.

A figura e o ministerio do bispo:reflexionou sobre a elección dos bispos, buscando unha maior participación do pobo de Deus no proceso. Os representantes pontificios: analizou o papel dos nuncios e a pertinencia de que sexan bispos.

Cuestións doctrinales e morais controvertidas: abordou temas sensibles como o celibato, a sexualidade e a familia, desde unha perspectiva de diálogo e discernimento.

Os cambios ecuménicos: reflexionou sobre a procura de fortalecer o diálogo ecuménico, recoñecendo a riqueza das diferentes confesións cristiás e traballando pola unidade da Igrexa.

O canonista e o espírito do Sínodo

O profesor Prisco, na súa calidade de experto en dereito canónico, forma parte da Comisión de Canonistas. Esta comisión, creada polo Papa Francisco durante a primeira Asemblea Sinodal, ten o encargo de analizar as posibles modificacións necesarias no Código de Dereito Canónico para adaptalo a unha Igrexa máis sinodal.

Prisco salientou a necesidade de contar cunha maior participación de mulleres no ámbito do dereito canónico, lamentando a escasa presenza feminina nesta disciplina.

Unha chamada á acción e ao compromiso

O profesor Prisco concluíu a súa intervención cunha apaixonada chamada á acción e ao compromiso. Instou a todos os presentes a ler e analizar en profundidade o documento final do Sínodo, idealmente en grupos, para comprender a súa riqueza e poñer en práctica as súas conclusións.

Dirixíndose aos laicos, animounos a “ser proactivos e non ter medo”, lembrándolles que “somos axentes verdadeiros da misión da Igrexa”. Instounos a “tomar en serio a súa responsabilidade” e a “propoñer, adiantar, suxerir”, participando activamente nos consellos pastorais, económicos e demais órganos da Igrexa, lembrando que o resultado final non é o máis importante, senón o proceso de diálogo e discernimento que leva a cabo no camiño.

Aos pastores, pediulles apertura: “Ninguén ten o monopolio da razón nin da verdade”. E lembrou que “a sinodalidade consiste en buscar xuntos a verdade desde a escritura e a tradición, implicándonos na decisión de cara a onde imos camiñar”.

A súa mensaxe resou con forza na sala, deixando a todos coa certeza de que o Sínodo non é un evento illado, senón un camiño apaixonante que a Igrexa está chamada a percorrer en comuñón, buscando a vontade de Deus para o mundo de hoxe.