O testamento vital é a expresión escrita de a vontade dun paciente sobre os tratamentos médicos que desexa recibir, ou non está disposto a aceptar, na fase final da súa vida.

O testamento vital tamén especifica que se administren os tratamentos adecuados para paliar os sufrimentos, pero que non se aplique a eutanasia.

Do consentimento asinado ao testamento vital

Ante o avance da medicina fíxose necesario e imprescindible o Consentimento Informado, que consiste na participación de forma activa na toma de decisións xunto ao médico sobre o tratamento para seguir.

Pero… Cando o enfermo queda incapacitado?

Con todo, hai situacións nas que o enfermo non pode decidir sobre a súa propia saúde por incapacidade debido á propia enfermidade, accidente ou vellez. Cando se presentan estas dificultades, un dos camiños para axudar ao persoal sanitario é a consideración da vontade do paciente manifestada previamente á perda da capacidade de razoar. A esta vontade anticipada ao que se chama popularmente testamento vital.

Como facelo?

A persoa que asine esta declaración ten que estar en plena posesión das facultades mentais.

A rúbrica farase #ante a presenza de tres testemuñas ou ben baixo a eventual intervención dun notario, a #ante o persoal do Rexistro de instrucións previas.

A quen hai que entregalo? Onde se rexistra?

O testamento vital, recoñecido legalmente en España a partir do ano 2002 coa Lei de Autonomía do Paciente, unha vez asinado inscríbese nun rexistro de vontades vitais creado con este propósito nas distintas comunidades autónomas. No caso de Galicia, preséntase #ante o Rexistro galego de instrucións previas sobre coidados e tratamentos da saúde e denomínase Documento de Instrucións previas sobre coidados e tratamento da saúde.

En calquera caso, o testamento vital pódese modificar ou revogar en calquera momento. Informado, que consiste na participación de forma activa na toma de decisións xunto ao médico sobre o tratamento para seguir.

Por que é importante?

Non hai enfermos “incuidables”. O testamento vital é esencial para deixar constancia, de forma anticipada, da nosa vontade de aceptar ou rexeitar determinados tratamentos médicos. Desta maneira, libérase aos familiares do peso de tomar decisións polo enfermo en situacións tan difíciles.

Tamén contempla nomear a un representante legal en materia de tratamentos médicos encargado de velar polo seu cumprimento e de tomar decisións en previsión dunha eventualidade non contemplada no testamento escrito.

Ademais, especifícase o dereito a unha atención espiritual. Informado, que consiste na participación de forma activa na toma de decisións xunto ao médico sobre o tratamento para seguir.

É válido ante a eutanasia?

O testamento vital especifica que se administren os tratamentos adecuados para paliar os sufrimentos, pero que non se aplique a eutanasia (ningún acto ou omisión que pola súa natureza e na súa intención cause a morte).

A Lei Orgánica de regulación da eutanasia recolle que non poderá aplicarse a eutanasia no caso de que a persoa subscribise con anterioridade un documento con instrucións, testamento vital, vontades anticipadas ou documentos equivalentes recoñecidos legalmente.

Por iso é importante que se faga e inscríbase no Rexistro antes mencionado para que teña valor xurídico. É curioso que o testamento vital fose reivindicado por algunhas persoas e asociacións que avogaban por unha mentalidade claramente eutanásica. Patrocinábase como vehículo para abrir camiños para considerar de forma absoluta a autonomía do paciente. Hoxe, #ante a aprobación da lei da eutanasia faise necesario para evitar abusos de aplicación da mesma cando non se pode manifestar o consentimento informado.

Por que anima a Conferencia Episcopal a que os fieis o fagan?

Por dúas razóns:

• Para evitar o atropelo á dignidade e á liberdade da persoa incapacitada que trae consigo a lei da eutanasia.
• Para axudar a humanizar o proceso de morte cunha asistencia humana material e espiritual, establecendo unha liña que dea espazo a unha verdadeira alianza terapéutica entre o médico competente, os familiares e/o os eventuais representantes que non deberá ser trasgredida.

Co testamento vital especifícase que non se quere o encarnizamiento terapéutico ou accións terapéuticas sen esperanza, inútiles ou obstinadas, nin a eutanasia entendida como toda medida adoptada para acelerar a morte de modo directo ou intencionado. Desta forma quedan garantidos os coidados mínimos de sustento vital, como o é a comida e a bebida en calquera persoa, mentres se considere razoablemente útil, evitando toda forma de ensañamiento terapéutico.